Moje podróże - Inowrocław 2009

Powstańczym Szlakiem-Inowrocław 1919-2009

6 stycznia 1919 roku Inowrocław został wyzwolony rękoma Powstańców Wielkopolskich. Na pamiątkę tego wydarzenia 90 lat później rajcy miejscy zoorganizowali pokaz grup rekonstrukcyjnych aby zobrazować mieszkańcom miasta z jaką zaciekłością były toczone walki o centrum Inowrocławia.

Do ralizacji tego spektaklu zatrudniono grupy rekonstrukcji
Salamandra i Wiarus oraz Sekcji Historycznej Miłośników Miasta Lubona a także Grupy Rekonstrukcyjnej 7 Dywizjonu Altyrerii Konnej i Grupy Rekonstrukcji Historycznej Watheland.

Wracając jednak do wątku historycznego, należy wspomnieć, że pomysł oswobodzenia Inowrocławia narodził się po zwycięskiej bitwie Powstańców pod Zdziechową. Inicjatywę tą podjęli dowódcy stacjonujący w Gnieźnie m.in dr Wojciech Jedlina Jacobson, propagował on uderzenie w kierunku Bydgoszczy i Torunia. On też wytyczył być może plan opanowania miasta.

Pierwsze grupy powstańcze ruszyły na Kujawy już 1 stycznia 1919 r.Bardzo szybko opanowano pobliskie Trzemeszno, Strzelno i Mogilno mimo utarczek z niemieckim Grezschutz-em.

Mogłoby się wydawać, że powstańcom bez trudu przyjdzie opanowanie całości Kujaw i Pałuk, jednakże trudności przyszły z całkiem nieoczekiwanej strony. Do główno dowodzącego akcją opanowywania Kujaw ppor. Pawła Cymsa doszedł rozkaz z kategorycznym rozkazem wstrzymania walk.

Młody dowódca nie zastosował się do poleceń Rady w Poznaniu i skierował swe wojska do Mątew skąd zaplanował późniejsze uderzenie na miasto. Plan Cymsa zakładał opanowanie centrum Inowrocławia, dworca kolejowego i koszar.

Walki o miasto rozpoczęły się o ok 4 rano 6 stycznia 1919 r.
Grupa dowodzona przez kpt. Michała Zabdyra obsadziła koszary altyrerii i uporczywie bronioną przez niemców pocztę. Zdobyto także dworzec kolejowy lecz na krótko... Powyższy dowódca próbował także zdobyć koszary 140 niemieckiego pułku piechoty lecz tu trafił na siliny ostrzał.

Z biegiem czasu siły powstańcze były coraz bardziej liczebne. Z Pakości, Barcina i Mogilna przybyły nowe oddziały, które związały walką Niemców, którzy mieli opanowany dworzec kolejowy. Około południa obydwie strony zaprzestały walk, gdyż Rada Ludowa nawiązała rozmowy o zawieszeniu broni z dowódcą wojsk Niemieckich mjr. Grolmanem.

Na mocy podjętego porozumienia cały 140 pułk piechoty niemieckiej miał opuścić miasto do godz. 24.00, 7 stycznia 1919 r.

Układ ten zerwano wobec ostrzelania jednostek powstańczych przez samolot niemiecki. Bardziej krewcy powstańcy również dążyli do zerwania porozumienia oburzając się faktem opuszczenia jednostek niemieckich w pelnym ekwipunku bojowym. Wskutek napiętej sytuacji kpt. Grolman wydał rozkaz wymarszu 140 pp w kier Bydgoszczy już wieczorem 6 stycznia.

Walki o Inowrocław były bardzo zaciekłe po stronie polskiej było 140 zabitych i rannych zaś po stronie niemieckiej 60 osób.

Wracając do wątku inscenizacji na ulicach Inowrocławia calość imprezy rozpoczęła się na starym rynku, gdzie aktorzy przedstawili całe tło polityczne przed wybuchem walk w Inowrocławiu.

Potem żołnierze odgrywający swoje role ukazali licznej publice (około 2000 ludzi) zaciekłość walk o pocztę główną. Tak jak 90 lat wcześniej powiewała na nim czarno-biało- czerwona flaga niemiecka. Czułem się w tej chwili jakbym przeniósł się wehikułem czasu wstecz.

Niemcy twardo się bronili tak więc powstańcy kilka razy cofali się a potem kontratakowali. Na powyższym obrazku tak jak wspomniałem powiewa flaga niemiecka. Jak wspomniał narrator impezy oszczędni Wielkopolanie nie niszczyli jej, a tylko zdzierali czarny pasek...i wychodziła im w ten sposób flaga polski.

W walkach o pocztę zginął Wojciech Kwiatkowski, który był pierwszą ofiarą walk.

W połowie drogi między pocztą a ulicą Laubitza do inscenizacji włączyła się niemiecka kawaleria w postaci 2 jeźców.

Czterokopytni podopieczni aktorów celowo były trzymane z dala od huku petard.

Kolejne pokazy były na skrzyżowaniu ul. Laubitza i Dworcowej. Niemcy się okopali za workami z piaskiem a Powstańcy szturmowali. W pobliżu do wojsk powstańczych dołączyli jeńcy francuscy. W tym miejscu byli "ranni i żabici". Na zdjęciu jest widoczny sztandar niemieckiego 140 pułku piechoty.

Po obaleniu przez Inowrocławian do złudzenia przypominającego orginał pomnika cesarza Wilhelma, cały pochód dotarł pod ogromne koszary, z których wycofał się 140 pp do Bydgoszczy. To był znak, że dzisiejsze koszary wojskowe otwierają się przed publicznością otworem.

Uroczystość inscenizacyjna dobiegała końca. Na placu koszarowym czekały na ludzi namioty wojskowe a w nich ciepła grochówka. Na zdjęciu: Zziębnięci Powstańcy idą się najeść i ogrzać- aktorzy odgrywający Niemców zostali szybciej zluzowani.

Po obejściu centrum koszar (bylem tam 1 raz), zrobiłem jeszcze fotki jeźcom niemieckim.

Koniec 17.01.2008